Cykl spacerów ukazujących wielowątkową i skomplikowaną historię i teraźniejszość Płaszowa Około cztery kilometry na południe od Rynku Głównego w Krakowie znajduje się otwarta przestrzeń znana jako Płaszów. To miejsce dwóch przedwojennych cmentarzy żydowskich oraz ważny niemiecki ośrodek pracy przymusowej, obóz tranzytowy i obóz zagłady w czasie II wojny światowej. Przez Płaszów w latach 1942-1945, przeszło około 150 000 więźniów, przede wszystkim polskich Żydów. Zginęło tu ok. 8 000 ludzi – z powodu chorób, z głodu i wyczerpania, wskutek sadystycznego bicia i w egzekucjach. Płaszów we współczesnym Krakowie pozostaje przestrzenią głęboko ambiwalentną. W przeciwieństwie do innych, podobnych miejsc w Polsce, nie podlega kuratorskiej opiece żadnego muzeum czy instytucji. Jest oficjalnie uznanym miejscem ludobójstwa, ale dziś służy przede wszystkim jako miejsce wypoczynku i rekreacji, opalania się, piknikowania i picia. Jest miejscem pamięci i zapominania. Nadrzędnym celem niniejszego projektu jest zainicjowanie procesu prowadzącego do przekształcenia Płaszowa w miejsce godności i pamięci. Zgodnie z wartościami FestivALTu, żydowskiego kolektywu artystycznego, założonego w Krakowie w 2017 roku, transformacja ta nie powinna nastąpić poprzez narzucanie zmian z zewnątrz, ale poprzez budowanie koalicji, które przyniosą organiczne przekształcenia. Spacer: Płaszów: Pamięć nadpisywana Zwiedzanie byłego terenu obozu przygotowane przez Adama Schorina, potomka Ocalałego z KL Płaszów. Adam wskazywał, jak kolejne rozdziały w historii istnienia tego terenu (fortyfikacje austriackie, cmentarze żydowskie, obóz koncentracyjny i wreszcie obecny obszar zielony) odcisnęły ślad w świadomości miejsca i topografii terenu.
Spacer odbył się 15.08.2020 DZIĘKUJEMY Projekt zrealizowano: Przy współpracy z Allianz Kulturstiftung. Przy wsparciu finansowym Dutch Jewish Humanitarian Fund oraz Stowarzyszenie Żydowski Instytut Historyczny. Współorganizatorem projektu jest Fundacja Nadaye. Projekt zrealizowano przy współpracy Miejskiego Ośrodka Pomocy Społecznej w Krakowie. Spacer: Lecznicze rośliny Płaszowa Były niemiecki obóz koncentracyjny KL Płaszów na Podgórzu to największe w Krakowie – obok byłego getta – miejsce zagłady Żydów. Już od bardzo dawna, teren rekreacyjny, zatem miejsce pamięci – a zarazem zapominania. Jest to też miejsce, które generuje moc uzdrawiania, objawiającą się w roślinach. Płaszowa po wojnie pozostał niezagospodarowany i pozostawiony przyrodzie. Obecnie pokrywają go łąki i zagajniki, wśród których odnajdziemy zróżnicowane nisze ekologiczne dla wielu gatunków roślin i zwierząt.
Karol Szurdak – etnobotanik, technik farmacji, biolog, od 9 lat pogłębiający swoją wiedzę o roślinach. Jego przygoda z roślinami leczniczymi zaczęła się w studium farmaceutycznym. Ważnym momentem w jego życiu było poznanie dr. hab. Łukasza Łuczaja i udział w prowadzonych przez niego warsztatach, na których wiedza teoretyczna wzbogacona była o praktykę zbioru i wykorzystania roślin. Swoją wiedzę pogłębiał studiując na Uniwersytecie Jagiellońskim (kierunek biologia i geologia, specjalność ochrona przyrody), jednak nie ograniczał się wyłącznie do zajęć teoretycznych – wielokrotnie brał udział w obozach botanicznych i spotkaniach sekcji botanicznej koła przyrodników (prowadził je przez trzy lata). Uczestniczył też w ogólnopolskich konferencjach etnobotanicznych. Spacer oraz warsztaty odbyły się 12.09.2020 DZIĘKUJEMY Projekt zrealizowano: Przy współpracy z Allianz Kulturstiftung. Przy wsparciu finansowym Dutch Jewish Humanitarian Fund oraz Stowarzyszenie Żydowski Instytut Historyczny. Współorganizatorem projektu jest Fundacja Nadaye. Projekt zrealizowano przy współpracy Miejskiego Ośrodka Pomocy Społecznej w Krakowie.
Spacer: Płaszów. Teren zielony? Miejsce pamięci? Czy musimy wybierać? Kilkadziesiąt lat po wojnie, obszar dawnego obozu Płaszów stał się zieloną enklawą, chętnie odwiedzaną przez mieszkańców. Dyskusja na temat upamiętnienia trwa od lat. Największe kontrowersje wywołuje konieczność wycinki kilkuset drzew pod przyszłe budynki Muzeum oraz parkingi. Mieszkańcy obawiają się też komercjalizacji i zalewu turystów. Jaka jest rola terenu obecnie? Jakie korzyści i zagrożenia niesie obecne wykorzystanie obszaru? Jak wygląda fauna i flora tego miejsca? Jaki wpływ powinni mieć mieszkańcy na zagospodarowanie terenu? Czy pogodzenie dzisiejszych i przyszłych oczekiwań społecznych z tragiczną historią tej części Krakowa jest możliwe? Czy w dobie nadchodzącej katastrofy klimatyczno-ekologicznej możemy pozwolić sobie na kolejne wycinki drzew? Na te tematy porozmawiamy podczas kolejnego spaceru, drugiego z 4 Alternatywnych Spacerów po Płaszowie, który na zaproszenie FestivALTu poprowadzą aktywiści z Akcji Ratunkowej dla Krakowa Spacer poprowadzą: dr hab. Zofia Prokop – biolożka ewolucyjna, pracuje w Instytucie Nauk o Środowisku na Wydziale Biologii Uniwersytetu Jagiellońskiego, jest pełnomocniczką Dziekana ds. kryzysu ekologiczno-klimatycznego. Aktywistka, współzałożycielka ruchów Nauka dla Przyrody i Akcja Ratunkowa dla Krakowa. Maciej Fijak – działacz społeczny, krakowianin, mieszkaniec XIII dzielnicy, ambasador lokalnej partycypacji, zaangażowany w inicjatywę Akcja Ratunkowa dla Krakowa. Spacer odbędzie się 17.10.2020 o godz. 11:00 Start: ul. Jerozolimska 3 (koło Szarego Domu) DZIĘKUJEMY Projekt zrealizowano przy współpracy z Allianz Kulturstiftung. Przy wsparciu finansowym Dutch Jewish Humanitarian Fund oraz Stowarzyszenie Żydowski Instytut Historyczny w Polsce. Projekt jest współorganizowany przez Fundację Nadaye. Partnerem projektu jest Akcja ratunkowa dla Krakowa. Projekt zrealizowano przy współpracy Miejskiego Ośrodka Pomocy Społecznej w Krakowie. |
Spacer: Obecność. Uważny spacer po Płaszowie Teren obozu Płaszów to miejsce o wielowarstwowej historii, w którym przez parę lat odbywała się Zagłada Żydów. Równocześnie jest jedną z najpiękniejszych i najdzikszych przestrzeni zielonych Krakowa. Pokryty bujną, zróżnicowaną gatunkowo roślinnością, stanowi enklawę ciszy i spokoju w środku dusznego miasta. Podczas spaceru skupimy się na poznawaniu przestrzeni poprzez zmysły, odczuwaniu, podążaniu za tym, co przykuwa uwagę. Treści i znaczenia związane z historią Płaszowa mogą, ale nie muszą pojawić się w tym procesie. Najważniejsza będzie nasza uważna obecność. Celem spotkania jest próba uzyskania własnej, osobistej relacji z miejscem, zrozumienia na jakim poziomie i w jaki sposób jego złożoność dociera do mojej własnej wrażliwości.
Spacer poprowadzi Zofia Noworól-Ostrowska, krakowianka, której żydowskie przodkinie i przodkowie żyli i umierali na Kazimierzu i w Podgórzu od pokoleń. Na co dzień uczy jogi klasycznej, technik medytacji, prowadzi praktyki ruchowe pracując narzędziami choreografii eksperymentalnej. Działania zaplanowane na spacer to proste praktyki uważności, świadomości ciała i pracy z przestrzenią metodą iLanding Jennifer Monson. Spacer odbędzie się 11.10 o godz. 11:00 Start: ul. Jerozolimska 3 (koło Szarego Domu) DZIĘKUJEMY Projekt zrealizowano przy współpracy z Allianz Kulturstiftung. Przy wsparciu finansowym Dutch Jewish Humanitarian Fund oraz Stowarzyszenie Żydowski Instytut Historyczny w Polsce. Projekt jest współorganizowany przez Fundację Nadaye. Projekt zrealizowano przy współpracy Miejskiego Ośrodka Pomocy Społecznej w Krakowie. |
