Zwyczaj kupowania podobizny Żyda na Szczęście jest szczególnie jaskrawy na dorocznym wielkanocnym odpuście na Emaus w Krakowie. W tym roku, z wiadomych względów, Emaus się nie odbył. Nie był to jednak powód aby zaprzestać dyskusji na temat tego zjawiska, obecnego w Krakowie bądź co bądź przez okrągły rok. W Poniedziałek Wielkanocny, 13 kwietnia, zorganizowaliśmy 6-godzinną performatywną rozmowę – swoisty kram online – w którym można było kupić obraz, kubek, magnes a nawet etui na iPhone z podobizną Żyda na Szczęście. Albo wstąpić na pogawędkę o tej tradycji z Żydem na Szczęście we własnej osobie.
Tradycja figurek Żydów na krakowskim Emausie sięga XIX wieku. W latach 70. wyobrażenia Żydów zyskały nowy atrybut: złotą monetę, co związanie jest z wiarą iż ich posiadanie może przynieść ekonomiczne szczęście. Tradycja ta od lat wzbudza kontrowersje. W zeszłym miesiącu poseł Bogusław Sonik wystosował do Prezydenta Miasta Krakow apel o zweryfikowanie sprzedawanych figurek pod kątem antysemickich
stereotypów. W grudniu 2019 koncern OBI wycofał z powszechnej sprzedaży – pod naciskiem fali społecznej krytyki – obraz żyda z pieniążkiem.
FestivALT od lat podejmuje dyskusję z tą tradycją. Przy okazji stwarzając możliwość sprzedającym i kupującym do rozmowy o tej złożonej tradycji. Nie inaczej było i tym razem. Podczas 6-godzinnego live’a na zoomie/facebooku dołączyło do nas ponad 100 osób, m.in. Europoseł Bogusław Sonik, główna kuratorka wystawy stałej Muzeum POLIN Barbara Kirschenblatt-Gimblet czy Shana Penn, pisarka i dyrektorka wykonawcza Fundacji Taubego Centrum Odnowy Życia Żydowskiego w Polsce.
Dziękujemy wszystkim, którzy dołączyli do naszego premierowego eskperymentalnego pokazu Żyda na Szczęście online i naszego pierwszego projektu online w covidowej rzeczywistości. Przez sześć godzin
dyskutowaliśmy, sprzeczaliśmy się, mierzyliśmy z trudnymi pytaniami, odsłanialiśmy rozmaite warstwy projektu oraz tradycji kupowania Żydów z pieniążkiem. Daliście nam bardzo dużo do myślenia i mamy nadzieję, że wynieśliście choć odrobinę szczęścia. Już wkrótce zapraszamy na kolejne inicjatywy online FestivALTu.
Dzięki też naszym partnerom galerii STROBOSKOP i Stowarzyszeniu Aktywności Miejskiej Rozwit.
Dla tych, którzy przegapili show, możecie wciąż jeszcze zobaczyć go na fejsie!
