W maju 2022 r. wystartowaliśmy z nowym projektem NeDiPa: Negotiating Difficult Pasts, który realizujemy wspólnie z partnerami Fundacją Zapomniane z Warszawy oraz Fundacją Urban Memory z Wrocławia, dzięki funduszom z Unii Europejskiej (program CERV).
Projekt NeDiPa ma na celu wypracowanie usystematyzowanego sposobu podejścia do trudnego dziedzictwa Zagłady w Europie Środkowo-Wschodniej. W czasie najbliższych dwóch lat zrealizujemy 29 wydarzeń – szkoleń, konferencji, upamiętnień, spotkań konsultacyjnych, inicjatyw artystycznych – w toku których wypracowywać będziemy, wspólnie z ekspertami z wielu dziedzin, DIFFICULT HERITAGE REMEMBRANCE FRAMEWORK, na który złożą się wytyczne i rekomendacje dla różnych grup odbiorców oraz zestaw narzędzi dla aktywistów i działaczy lokalnych.
W nasze działania włączamy organizacje, osoby i inicjatywy działające w obszarze pamięci i troski o dziedzictwo żydowskie na terenie Polski, byśmy mogli dalej działać wspólnie i by efekty projektu służyły całemu środowisku i wszystkim stronom, które mogą na nim skorzystać. Będziemy na bieżąco Was informować o postępach prac i zapraszać na wydarzenia publiczne. Zachęcamy do kontaktu z naszymi organizacjami!
KODEKS WSPÓŁPRACY NEDIPA 2022-2024
Kodeks współpracy konsorcjum i partnerów oraz interesariuszy projektu NeDiPa 2022-2024 -> CZYTAJ WIĘCEJ
PROJEKTY - RELACJE
RUSZAMY Z NOWYM PROJEKTEM – WARSZAWA (23.05.2022):
Za nami pierwsze spotkanie w ramach projektu NeDiPa: Negotiating Difficult Pasts, które odbyło się w dniu 23 maja 2022 w JCC Warszawa. Celem spotkania — które miało formę Kick-offu dla interesariuszy — było zaprezentowanie projektu kluczowym organizacjom, osobom i inicjatywom działającym w obszarze pamięci i troski o dziedzictwo żydowskie na terenie Polski, byśmy mogli dalej działać wspólnie i by efekty projektu służyły całemu środowisku i wszystkim stronom, które mogą na nim skorzystać.
Cieszymy się, że dzięki wsparciu Komisji Europejskiej będziemy mogli przez najbliższe dwa lata pracować w takim gronie i współpracować z taką siecią ekspertów i partnerów.
Projekt NeDiPa ma na celu wypracowanie usystematyzowanego sposobu podejścia do trudnego dziedzictwa Zagłady w Europie Środkowo-Wschodniej.
W czasie najbliższych dwóch lat zrealizujemy wspólnie z naszymi partnerami — FestivALT & Urban Memory Foundation — 29 wydarzeń, w toku których wypracowywać będziemy, wspólnie z ekspertami z wielu dziedzin, DIFFICULT HERITAGE REMEMBRANCE FRAMEWORK, na którą złożą się wytyczne dla różnych grup odbiorców oraz narzędziownie dla aktywistów i działaczy lokalnych.
UPAMIĘTNIENIE W NOWYM TRZCIANIE (8.06.2022):
„Boję się różnych rzeczy: głodu, zimna, bólu, ale najbardziej boję się zapomnienia (…). Mężczyźni i kobiety, którzy tu leżą, stracili to wszystko, ich światy i życie zostały doszczętnie zniszczone (…), dziś możemy ocalić ich od zapomnienia” – mówił w środę 8 czerwca 2022 rabin Yehoshua Ellis podczas uroczystości odsłonięcia pomnika upamiętniającego żydowskie ofiary Zagłady w lesie w miejscowości Nowe Trzciano na terenie gminy Szudziałowo (woj. podlaskie).
Było to pierwsze nasze upamiętnienie zrealizowane w ramach projektu NeDiPa: Negotiating Difficult Pasts. Dziękujemy naszym partnerom projektowym FestivALT & Urban Memory Foundation za pomoc i wsparcie przy realizacji wydarzenia.
Wspólnie ze społecznością lokalną uczciliśmy pamięć siedmiu mężczyzn w wieku około 30 lat i około 20-letniej kobiety, żydowskich uciekinierów z białostockiego getta, zamordowanych w drugiej połowie 1942 roku.
Uroczystość upamiętniająca to efekt wspaniałej współpracy z Gminą Szudziałowo, Nadleśnictwem Supraśl oraz Szkołą Podstawową im. Bohaterów Powstań Narodowych w Szudziałowie. W uroczystości wzięły udział władze lokalne Szudziałowa i sąsiednich gmin, przedstawiciele trzech religii, młodzież ze szkoły w Szudziałowie, przedstawiciele organizacji żydowskich, w tym Gminy Wyznaniowej Żydowskiej w Warszawie, a także – co bardzo dla nas ważne – mieszkańcy Szudziałowa i okolic.
WIERZBA ESTERY W CHRZANOWIE (3.07.2022):
Wierzba Estery to projekt publiczny artystów: sióstr Marty i Katarzyny Sala z Chrzanowa oraz Roberta Yerachmiela Snidermana z Filadelfii, którego przodkowie mieszkali w Jarosławiu i Warszawie.
Projekt skupia się na pracy z pamięcią wokół dawnego placu Estery w Chrzanowie, na którym stała, wysadzona w 1973 r., Synagoga Wielka i gdzie wyrosła jakiś czas później wierzba płacząca. Wierzbę w 2018 roku nieoczekiwanie ścięto. Miasto Chrzanów przed II wojną światową zamieszkiwane było w połowie przez społeczność żydowską, pamięć o niej i jej historii jednak z roku na rok słabnie.
Głównym celem projektu było ponowne posadzenie drzewa w miejscu dawnej synagogi i nazwania go Wierzbą Estery, nawiązując do – współcześnie bezimiennego – placu Estery przed chrzanowskim MOKSiRem.
Gest ponownego zasadzenia drzewa odsłania starą, intymną przestrzeń transkulturowych doświadczeń przodków, gdzie społeczności żydowskie i słowiańskie wspólnie ufały wierzbom. W ich świecie wierzba jawiła się jako drzewo mocy, antidotum w leczeniu wirusów, chorób, bezpłodności i bólu ciała. Wierzba jako łącznik między żywymi i umarłymi po raz kolejny stworzyć może pomost i podstawę wzajemnych relacji.
Projekt powstaje we współpracy z Muzeum w Chrzanowie im. Ireny i Mieczysława Mazarakich, MOKSiRem w Chrzanowie, Fundajcą Allianz Kulturstiftung. Projekt współfinansowany ze środków Simon Fraser University.
W toku FestivALT 2022 miała miejsce ceremonia posadzenia Wierzby Estery oraz szereg wydarzeń towarzyszących:
28.06.22, godz. 21:00,
punkt spotkania: centrALT ul.Józefińska 9, 30-529 Kraków
zaczerpnięcie wody milczącej z Wisły
29.06.22-31.07.2022
wystawa prezentująca projekt Wierzba Estery,
CentrALT, ul.Józefińska 9, 30-529 Kraków,
02.07.2022, godz. 20:45,
punkt spotkania: dawny plac Estery w Chrzanowie
Spacer milczącej wody prowadzony przez artystkę Śomi
03.07.2022, godz. 11-13,
miejsce spotkania: stacja kolejowa Chrzanów Główny, ul. Fabryczna
procesja w ciszy od stacji kolejowej Chrzanów przez Aleję Henryka i Rynek na dawny Plac
03.07.2022 g. 16:00
Koncert zespołu Mojse Band inspirowanynej twórczością chrzanowskiego kantora Hirsha Leiba Bakona.
W niedzielę 3 lipca ulicami Chrzanowa przeszła milcząca Procesja. Cisza była tym wymowniejsza, iż w pochodzie kroczyli także muzycy z instrumentami, z których nie wydobywały się żadne dzwięki. Uczestnicy procesji wyruszyli z okolic stacji kolejowej, następnie udali się aleją Henryka na Rynek i stamtąd na dawny Plac Estery (obecnie bezimienny). Tam, na miejscu stojącej tu niegdyś Wielkiej Synagogi, zasadzili symboliczną wierzbę, przywracając tym samym dawną nazwę placu.
Uczetnicy procesji odwrócili symbolicznie kierunek marszu deportacji i eksterminacji, poruszając się od miejsca wywózki Chrzanowskich Żydów do Auschwitz, w kierunku Rynku, skąd ich zabrano. W momencie zasadzenia drzewa rozległy się dźwięki muzyki i rozpoczęły się refleksje organizatorów i uczestników.
Relacja z wydarzenia: https://youtu.be/l3GcGd4mxy8
Następnie mieszkańcy Chrzanowa mogli wziąć udział w plenerowym koncercie Słowackiego zespołu MojšeBand (w składzie: Michal Palko, František Kubiš, Dolfi Plachetka). Kultura żydowska ponownie zagościła na chrzanowskich skwerach i ulicach.
Wydarzenie podczas FestivALTu zostało sfinansowane ze środków Unii Europejskiej w ramach projektu „Negotiating Difficult Pasts – NeDiPa”. Partnerami wydarzeń były Fundacja Zapomniane z Warszawy oraz Fundacja Urban Memory Foundation z Wrocławia.
Współpraca:
Opracowanie archiwum projektu: 張健文 Cheong Kin Man
Tłumaczenie wideo, tekstów ściennych, tekstów dr Marek Tuszewickiego oraz instalacji słoików: Joanna Figiel
Tłumaczenie poezji i tekstu rabina Nachmana: Piotr Mierzwa
Tłumaczenie listu Sharon Wasserteil: dr Ewa Wegrzyn
Spacery Milczącej Wody: Śomi Śniegocka
Muzyka podczas happeningu: MOJŠE BAND
Projekt zrealizowany we współpracy z FestivALT’em, Muzeum w Chrzanowie im. I. i M. Mazarakich, Miejski Ośrodek Kultury, Sportu i Rekreacji w Chrzanowie MOKSiR Chrzanów, Allianz Kulturstiftung, Fundacja Zapomniane oraz Fundacja Urban Memory – The Urban Memory Foundation.
Szczególny wkład w projekt wnieśli:
Kamil Bogusz, Aneta Drzewiecka, Monika Głuska-Durenkamp, Jerzy Jura, Eugeniusz Kępiński, Stefania Miarczyńska, Leszek Morawiecki, Joanna Rajkowska, Lena Rubenfeld, Anna Sadło-Ostafin Ania Ostafin, Anna Sala, Wojciech Sala, Szymon Uliasz, Szymon Uliasz, Dorota Walczyk, Sharon Wasserteil, Abraham Wasserteil, Tobaron Waxman.
Media o Projekcie:
Gazeta Wyborcza: https://lnkd.in/d_HevqNP
Macau Post Daily: https://lnkd.in/dhqwV-QB
Otwarty Kraków: https://lnkd.in/dchZdiKc
Hoje Macau: https://tinyurl.com/2djky58r
Ponte Final: https://tinyurl.com/2vsnswfw
Tribuna de Macau: https://tinyurl.com/uw4rw4f5
TV Chrzanów: https://youtu.be/wPD5pEof-C4
SAVE THE DATE!
12 października 2022 Konferencja “TRUDNE DZIEDZICTWO. Żydowscy breslauerzy oraz inne lokalne historie, konteksty i działania.”-> CZYTAJ WIĘCEJ
15-16 października 2022 Zielone Upamiętnianie. Działania poprzez sztukę. Więcej informacji wkrótce!